Bilişsel Davranışçı Terapi

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) Nedir?

Ankara psikiyatri

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), düşüncelerimiz, duygularımız ve davranışlarımız arasındaki ilişkiyi temel alan, bilimsel dayanağı güçlü ve etkili bir psikoterapi yöntemidir. 1960’lı yıllarda Dr. Aaron Beck tarafından geliştirilmiş olan bu terapi, özellikle depresyon, anksiyete bozuklukları, obsesif kompulsif bozukluk (OKB) ve travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) gibi durumların tedavisinde sıklıkla tercih edilmektedir.

BDT, bireyin yaşadığı psikolojik sorunların altında gerçekçi olmayan, işlevsiz düşünce kalıplarının yattığını kabul eder. Bu düşünceler dönüştürüldüğünde, kişinin duygu durumu ve davranışları da olumlu yönde değişir.

BDT’nin Temel İlkeleri

Bilişsel Davranışçı Terapi, aşağıdaki temel ilkelere dayanır:

1. Düşünceler, Duyguları ve Davranışları Etkiler

Örneğin; “Kimse beni sevmiyor” gibi olumsuz bir düşünce, kişide üzüntü, yalnızlık gibi duygulara yol açar ve kişi sosyal ortamlardan uzak durabilir. Bu zincir fark edildiğinde, düşüncenin doğruluğu sorgulanabilir ve daha işlevsel alternatifler geliştirilebilir.

2. Düşünceler Öğrenilmiş Kalıplardır ve Değiştirilebilir

Çocuklukta veya geçmiş yaşantılarda öğrenilen bazı düşünce kalıpları (örneğin, “hata yaparsam değersiz olurum”) kişiyi bugünkü yaşamında zorlayabilir. BDT bu kalıpları ortaya çıkarır ve onları sorgular.

3. Davranışlar da Terapiye Dahildir

Sadece düşüncelerle değil, davranışlarla da çalışılır. Örneğin sosyal fobisi olan biri için, adım adım dışarı çıkma ve insanlarla temas kurma egzersizleri planlanabilir.

BDT Nasıl Uygulanır?

Bilişsel Davranışçı Terapi genellikle yapılandırılmış ve kısa sürelidir (10–20 seans arası). Seanslar sırasında kişi, aşağıdaki alanlarda çalışır:

  • Otomatik düşüncelerin fark edilmesi
    (Örn: “Bunu yapamazsam başarısız olurum.”)

  • Bilişsel çarpıtmaların tanımlanması
    (Örn: Felaketleştirme, siyah-beyaz düşünme, zihin okuma)

  • Düşüncelerin gerçeklik testi ile sorgulanması

  • Alternatif, işlevsel düşünceler geliştirme

  • Davranışsal deneyler ve maruz bırakma çalışmaları

Danışan, seanslar arasında belirli ev ödevleri ile süreci pekiştirir. Bu ödevler, örneğin bir durumu yazmak, düşünce kaydı tutmak veya bir sosyal etkileşime girmek gibi pratiklerden oluşabilir.

Hangi Durumlarda BDT Tercih Edilir?

BDT aşağıdaki ruhsal sorunlarda oldukça etkilidir:

  • Depresyon

  • Genel anksiyete bozukluğu

  • Panik bozukluk

  • Obsesif kompulsif bozukluk (OKB)

  • Sosyal fobi

  • Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB)

  • Yeme bozuklukları

  • Özgül fobiler

  • Uyum sorunları ve stres yönetimi

Ayrıca, BDT sadece hastalık tedavisinde değil, özgüven artırma, karar verme güçlüğü, sınav kaygısı gibi durumlarda da uygulanabilir.

BDT’nin Avantajları Nelerdir?

  • Bilimsel olarak etkililiği kanıtlanmıştır.
    Yüzlerce araştırma BDT’nin hem kısa vadede hem de uzun vadede etkili olduğunu göstermektedir.

  • Kısa sürelidir.
    Çoğu problem için 12–20 seans yeterlidir.

  • Aktif katılım gerektirir.
    Danışan sürece aktif olarak dahil olur, seans dışında da öğrendiklerini uygular.

  • Kişinin içgörüsünü artırır.
    Kişi kendi düşünce sistemini fark etmeye ve yönetmeye başlar.

Sonuç: Düşünceyi Değiştir, Yaşamı Değiştir

Duygularımız çoğu zaman düşüncelerimizin bir sonucudur. Eğer düşüncelerimiz değişirse, duygularımız ve davranışlarımız da değişebilir. Bilişsel Davranışçı Terapi, bu değişim yolculuğunda size rehberlik eden etkili bir araçtır. Sorunların köküne inerek, günlük yaşamda karşılaştığınız zorluklara karşı daha sağlıklı baş etme becerileri geliştirmenize yardımcı olur.

error: Kopyalanmaya karşı korumalıdır !!